Четирите доблести на нашата душа...

 

Четирите доблести на нашата душа

Разумност, т.е. знаење за тоа што треба да правиме, а што не и будност на умот, претпазливост, т.е. да го направиме нашето мислење звучно, за да можеме да се држиме подалеку од секоја работа, помисла и говор што не е угодна на Бога.

Храброст, односно сила и решителност во Божјите борби и искушенија, и праведност, односно распределба што се прави еднакво во сите овие.

Овие четири општи доблести се раѓаат од трите сили на душата. Од помислата, односно умот, се раѓаат две, мудроста и правдата, односно расудувањето.

Од пожелното се раѓа мудроста, а од емотивното храброста. Секој од нив е меѓу две неприродни страсти. Мудроста ја има екстравагантната идеја над неа и глупоста подолу.

Трезвеноста има среќа над себе, а развратот под себе. Храброста има храброст горе и кукавичлук долу. Правдата има над стекнувањето на најмалку, а под алчноста.

И овие четири добродетели се слика на небесниот елемент, додека осумте страсти што ги опкружуваат се слика на земното.

Бог точно го знае сето тоа, исто како што ги знае минатото, сегашноста и иднината, а делумно го знае и кој од Него ги научил Божјите дела по благодат и заслужил да биде создаден „по Негов лик и подобие“. Тој што вели дека знае правилно само со слушање, лаже.

Затоа што умот на човекот никогаш не може да се искачи на небото без работа. Ниту пак, ако не се качи и не види, може да каже што не видел. Но, што и да чуе од Светото Писмо, само тоа мора да го каже на слух со искреност и да го исповеда Отецот на Словото, како што рекол Свети Василиј Велики.

Во спротивно ќе мисли дека има знаење и ќе биде полош од тој што нема. Затоа што кога некој мисли дека е нешто, не може да биде она што мисли дека е, вели Свети Максим.

Има и пофално незнаење, како што вели Свети Јован Златоуст, како кога човек свесно знае дека е неук. И има незнаење над секое незнаење, кога човек не знае дека е неук. Има и лажно знаење, кога некој мисли дека знае, а не знае ништо, како што вели Апостолот.

Свети Петар Дамаскин