Најтешката работа денес е да му кажете на некој да седи две минути со себе

 Најтешката работа денес е да му кажете на некој да седи две минути со себе

Начин на изразување на животот и доживување на верата во однос на личноста Христова е молитвата. Кога би можеле да дадеме дефиниција за квалитетот на молитвата тоа не би било ништо друго туку изреката на Свети Јован Лествичник. Поговорка која го скандализира нашиот логичен и световен ум, молитвата „е однос и соединување на човекот со Бога“. Прекрасен  теолошки израз кој не е единствен филозофски поим, туку е суштина што искуствено произлегува од оваа брачна врска, која се нарекува молитва.

  Во Црквата не се молиме затоа што мораме, затоа што така велат химните. Молитвата е потреба на нашата душа. На Бога не му е потребна нашата молитва, потребна ни е на нас, затоа што не можеме без него. Молитвата ја гаси нашата жед, нè оживува, го храни нашето битие. Многу е напишано за молитвата, теориите и искуствата на Светите, кои оддалеку ги гледаме како нешто далечно во нашиот сегашен технолошки свет. Многумина сметаат дека молитвата е религиозен ритуал што треба да се направи за да се исправи со Бога и психолошки да се смири некое религиозно чувство.

Меѓутоа, за да ја испитаме темата на молитвата во длабочина, мора да ги запознаеме лицата вклучени во овој настан. Овие лица се двајца. Јас сум човекот, созданието, а другиот е креаторот, мојот Отец. Почнувам да му се молам на мојот Татко и нашата врска започнува.

Како што новороденчето ги отвора очите и го гледа лицето на својата мајка и татко, така и патувањето на спасението започнува со молитва, сè додека чувствувам кој сум и кому му се обраќам. И овој дијалог е тајна. Што е тајна? Креаторот и креацијата во врска, тоа кажува се.

  Молитвата во Православна вера не е само некакво викање за да можеме да кажеме некои работи затоа што треба да ги кажеме. Ми треба и сакам да зборувам со Бога. Сакам да зборувам со Бога за да ме слушне и да го слуша. Сакам да разговарам со Отецот затоа што ми треба. Моето постоење крвари и сакам да разговарам со Оној што ме создал , за да ми го покаже патот на обновувањето, односно патот на благодатта преку искуството на Осветувањето. Да го вратам моето постоење на вистинскиот пат за да ја остварам мојата судбина. Да го трансформирам моето битие во Христа. Да продолжам кон асимилација и да ја украсам душата со дијамантите на доблестите и даровите на Светиот Дух што ми ги даде Царот на тој ден на моето крштевање.

Прекрасното нешто во врската е што зборувам со Бог и тој ми одговара. Не се изразувам некаде нејасно во некоја моќ таму горе. Се обраќам на една личност и таа личност е Богочовекот Господ. Зборувам со него и тој ми одговара во животот, многу пати не ми се допаѓаат одговорите но знам дека е за мое добро. Го молам да ме слуша. Да ги слуша и најмалите работи, како што детето би му ги кажало своите поплаки на татко му, дури и ако тие изгледаат глупави или мали. Сакам да ја отворам волјата и да прифатам што ќе ми каже. Го молам да ме слуша и копнеам да го слушнам затоа што ми треба.

Како што рекол Свети Јероним во својата молитва до Христа:

„Што друго можам да ти дадам, Господи? а Христос му одговори:

„Вашите гревови иронизираат“.

Овде оживува фразата Господова: „Сите што се трудите и сте оптоварени, Јас ќе ве одморам“.

  Првиот чекор е да сакате да разговарате со Него. Да застанете пред Него лице в лице. Семоќниот и јас слабиот кому му треба. Моето постоење нека биде прием на благодатта. На кој начин; Да ја отворам мојата волја за Неговата волја. Во молитва, во „Оче наш“, која ја научивме уште од мали нозе, има дрл што брзо го поминуваме, но обично може да дадеме само една солза: „Да биде волјата твоја“ . Колку сме подготвени за ова? Колку сме подготвени да го слушаме дури и она што не го сакаме, но треба да се спасиме?

Молитвата може да ја практикува и доживее секој каде и како и да е во текот на денот како израз на потреба и исполнување на своето постоење. Молитвените искуства на Светите Отци ни го покажуваат патот по кој треба да одиме.

  Свети Исак Сирин ги стави рацете зад грб за да се чувствува како осуденик што оди кај судијата за мачеништво во очекување на ужасната пресуда. Еднаш, одамна имаше еден Свет старец кој сакаше да се моли на ликот на Големото понизување и тоа затоа што Христос ги затвори очите, а старецот плачејќи во својата молитва рече:

„Господи, не отворај ги очите, не заслужувам да ме видиш, не сакам да ги видиш моите гревови“. Овие искуства се резултат на самосвест, кога чувствувам кој сум, и на свесноста за Бога, кога чувствувам кој е пред мене.

Кога знам дека сум Неговото најсовршено создание и дека пред мене го имам Оној кој умре за мене, ја укина смртта и ми даде вечен живот и ме повикува да бидам учесник во овој живот. Што можам да понудам во мојата молитва? Само болка, солзи, љубов и простување.

Но, дали навистина ќе можам да го слушнам?

Како ќе го слушам Христос кога во мене има ноќ без месечина, како што признава блудницата.

Како ќе го слушам кога во морето на душата има бура од страсти? Како можам да го сакам Христос кога одбивам да се познавам и сакам себеси?

Кога не Го слушам, не Го штитам, туку Го оптоварувам со бремето на гревот, кои всушност многупати ги нарекувам доблести и барам самооправдување преку Светата тајна исповед.

Кога одам да се помолам и му велам:

Сакам да се исполни мојата волја, Господи, и сакам и ти да бидеш соучесник во неа. Што и да ми каже, нема да можам да Го слушнам. Во куќа со затворени прозорци сонцето не може да влезе, не затоа што не сака или не може, туку затоа што волјата на домаќинот е негирање на светлината и прифаќање на темнината. Сонцето само ме чека да се сменам за да можам да го дочекам. Оваа волја на одбивање да стане волја за прифаќање. Нека се прифати  „Да биде волјата твоја“ не значи дека сакам нешто од тебе, туку Те сакам Тебе. Затоа што знам дека во Божествената Литургија не само што ми даваш нешто од себе, туку ми се даваш себеси, ми се нудиш на мене недостојниот за да можам да станам дел од твојата пожртвувана љубов.

Затоа, драги мои, доаѓаме во Црквата, да ја отвориме нашата волја за Христа. Оваа волја која страда.

Волјата која содржи: неверство, слабост, сомнеж, болка, гордост, грев, апатија, гордост, себичност и илјада и илјада зла. Оваа волја да се исчисти и да стане целиот Христос. Ова искуство ни го пренесува Апостол Павле:

„Не живеам јас, туку Христос живее во мене“ искуство преку искуството на молитвата и живиот однос со Царот на Создавањето. Секој човек е она што го сака. Секој од нас ќе се соочи дури и во другиот живот со она што го сакал. Ако сме го засакале гревот, нè чека изолација на нашиот избор. Ако го сакаме Христа, тој самиот ќе чека да се втурнеме во прегратките на небото.

Најдоброто учење за нашата волја го нуди Светиот Нил „Кога се молите, не сакајте работите да ви доаѓаат како што мислите, туку како што му угодуваат на Бога и тогаш ќе бидете мирни и пријатни во вашата молитва.

Односно, значењето е онака како што го толкува старецот Емилијан Симонопетриски „Кога одите да се молите, не одете со некаква волја, со некоја желба или со некоја цел. Единственото нешто што мора да биде присутно во вас е расположението за разговор со Бога. Ако ставите нешто друго во вашата свест, во срцето или во вашиот ум, тоа ќе стане причина за вашиот неуспех и вашиот пад од соединувањето со Бога“. Одлична причина.

За жал, во денешното време, современиот човек одбива да се спознае себеси. Тој одбива да се сретне со него и затоа често се плаши од средба со Христос. Цел ден во грижите, нурнати во технологијата и удобноста на животот. Каде може да се вклопи Христос? Го ставаме на страна, два-три пати ќе Го спомнеме навечер и тоа затоа што морам да го правам тоа, а не затоа што го чувствувам и копнеам по него.

Најтешко е денес да му кажеш на некој да седи две минути со себе, таму во длабоката тишина на молитвата. Ова не плаши. Затоа што не сме подготвени да ја видиме вистината, нашата лична вистина, да ја слушаме душата која како доенче копнее по мајчиното молитвено млеко и и велиме да замолчи. Сепак, Господ го слуша и најмалиот плач на молитва.Колку убаво ни ја предаде традицијата: мала, слатка, убава изразна молитва која содржи сè, кажана насекаде и секогаш „Господи Исусе Христе, помилуј ме грешниот“. Сè е тука. Во овие зборови го наоѓаме целото подвижничко искуство и целокупното искуство на Светите Отци. Само на оваа фраза и е потребен мал услов, да потекнува од понизно срце, дури тогаш ги допира рабниците на Света Троица.

Единствениот духовен простор за душата да се смири и да разговара со Бога е просторот на тишината.

Како аскетски поим, „тишината“ има истакната егзистенцијална и искуствена содржина. Тоа значи мир на внатрешниот човек, кој се населува во него, кога човекот гледа, се мрази и ја отстранува својата „одвратна маска“ (грозната маска), направена од скитањето на умот. Тивкоста е нераскинливо поврзана со умот, духовната будност и искуственото искуство на сите оние состојби, кои се остваруваат во духовен и неискажлив начин.

Следствено, делото на исихастот е „затворот на срцето“ со љубовно почитување на заповедите, духовна чистота и светотаински живот. Со држење на заповедите, исихастот го отфрла законот на гревот и се воведува во надзорот на умот.

Неговите сетила се контролирани од воздржаноста, додека во пасивното на душата доминира љубовта, а во интелектот страста. Исихастичкиот живот дава функционална можност божествената благодат да го „поправи“ внатрешниот човек и да го обликува кон оригиналот, обезбедувајќи му „расцутување“ на неговата древна и неопислива убавина.

Тивкиот живот не треба да не плаши. Тоа не е само осамено искуство. Можеш да бидеш со илјада луѓе, но да имаш мир и тишина внатре. Свети Порфириј Кавсокаливит се здобил со многу свети доблести на плоштадот Омонија. Тишината не е само место, туку главно начин на спокојство и осветување на внатрешната трансформација.

За да го сакаме Христос, за да стапиме во брачна врска со Него, прво треба да се гледаме себеси како Неговото создание. Да ги почувствува Неговите деца. Ајде да плачеме на Оче наш, не затоа што мораме, туку затоа што очекуваме да го слушнеме одговорот: „Да чедо мое, кажи ми, јас сум тука за тебе“.

Во молитвата стануваме соучесници на Троична љубов преку односот со лицето Господово. Влегуваме во Светиот танц на Божествената љубов, но за да се случи тоа мораме да ги следиме чекорите на танцот, а не да ги правиме нашите сопствени чекори, односно сопствените волји. Како во оро каде што луѓето играат и се радуваат, кога некој оди да танцува, кругот се отвора и го пречекуваат, но за да може гостинот да ужива во плодовите на оваа радост, мора да ги следи чекорите на орото. Ако макар и извесно време си го прави своето, тогаш нема да може да продолжи, дури му се заканува опасност да се сопне и да излезе.

И сето тоа затоа што одбил да тргне по стапките на радоста. Чекорите на себичноста го ставија на страна.

Да влеземе и ние, драги мои, во оваа молитвена радост, да разговараме со Троичниот Бог, да ги отвориме нашите срца да слушаме што и да ни каже. Да ги испостиме во овие денови сите наши сетила од страст за Христа, од глад за да се задоволиме со Неговата љубов. Да ги гледаме овие четириесет дена не како религиозна работа, туку како можност да се промениме, да бидеме со Него во дијалогот на молитвата и искуствено да ги живееме тајните на Црквата.

Време е, драги мои, да се разбудиме од пијанството на лагата и заблудата, време е да се соочиме со Господа со сето свое битие и да Му кажеме „Сети се на мене, Господи, кога ќе дојдеш во Царството Твое“.

За крај, не би сакал да го затворам овој говор, подобро би било самиот Господ да го затвори преку Свети Јован Златоуст од беседата на Светителот во „Евангелието по Матеј, беседа 76 Господ вели: Јас сум за тебе Отец, јас сум брат, јас сум сопруг, јас сум дом, јас ве хранам, облекувам, искоренувам, основам, што сакаш од мене.  Јас ќе работам.  Дојдов да ти служам, а не да ми ти служиш на мене.  Јас сум ти пријател, и член на твоето тело и глава, и брат и сестра и мајка, се сум Јас.  Само биди блиску до мене.  Јас сум мизерен и скитник за тебе.  За тебе на Крстот, за тебе до гробот.  На небото му се молам на мојот Отец за вас, на земјата доаѓам како гласник на мојот Отец за вас.  Ти си ми сè, и брат и сонаследник и пријател и член на моето тело.  Што сакаш повеќе човеку? 

Добар пост браќа, добра борба.

отец Спиридон Скутис