НЕИЗГОРЕНИОТ КРСТ

Во едно мало село на периферијата на Псковската област живеел столар по име Симон. Тој бил тивок, осамен човек. Ја погребал сопругата пред десет години, децата пораснаале и се преселија. Целиот негов живот сега бил во работилницата, во мирисот на стружење и дрвото, кое почнало да пее под неговите раце. 

Последните две години, Симон живеел само за својата голема работа. Со своите скромни заштеди и со свои раце, изградил мала црквичка на периферијата на селото, во близина на старите гробишта каде што почивала неговата жена Ана.

Не за слава, не за пофалба, туку за душата. Секоја шајка, секоја штица, секој шара на рамката на вратата – сè беше проткаено со неговата љубов и сеќавање.

Црквичката требала да биде крунисана со едноставен, но чудотворен крст од чемпрес, кој тој го изрезбал со особено внимание. 

Кога работата била речиси завршена, се случи катастрофа. Ноќе селото го разбуди блесок светлина. Црквичката на Симон гореше како огромен логорски оган. До утрото, од неговата двегодишна работа остана само црна, чадечки куп пепел. 

Виновникот набрзо беше пронајден. Се покажа дека е Игнатиј, дваесетгодишен маж од соседната куќа, син на вдовицата. Пијано друштво, глупава ароганција, неизгаснато отпушок од цигара - и работата беше завршена. Игнатиј беше однесен во полициска станица и се соочи со сериозна затворска казна. 

И за Симон светот се сруши. Но, не се сруши само црквичката. И во неговата душа, сè изгоре до темел. Љубовта, молитвата, тивката тага - сè беше заменето со едно единствено, катастрофално чувство:

 Непријатели. Црни како јагленисаните трупци на неговото создание. Го замисли лицето на Игнатиј и му посака најстрашна пресуда, најболна казна. 

Престана да оди во црква, престана да се моли. Разговорот со Бог во чие срце имаше таква тврдина на омраза му се чинеше лицемерно. 

Свештеникот на црквата, отец Павле, дојде во неговата куќа. Симон седеше на масата, тврд и ладен како камен. 

„Бог гледа сè, Симон“, рече тивко свештеникот. 

„Па, нека суди“, рече нагло Симон. „Јас веќе ја извршив мојата пресуда за овој...“ 

„Законот ќе го осуди“, воздивна отец Павле. „А што ќе правиш?“ 

Да го носиш овој оган во себе до крајот на животот? Ќе ти ја изгори душата целосно. 

Господ на крстот се молеше за Своите распнувачи: 

„Прости им, зашто не знаат што прават.“ 

— Тие не знаеја. А тој знаеше! — речиси извика Симон. — И не се осмелувај да споредуваш! 

Јас не сум Бог! Не можам да простам. 

Отец Павле молчеше еден момент и, заминувајќи, рече: 

- Ти не си Бог, тоа е вистина. Но, ти си Негов ученик. А ученикот треба да учи од својот Учител. Дури и од најтешките. 

Поминаа неколку дена. Не можејќи повеќе да седи мирно, Симонн талкаше низ пепелта. Одеше бесцелно меѓу урнатините, вдишувајќи го горчливиот мирис на чадот. Сè беше уништено, сè се претвори во прав. И одеднаш застана. 

Среде пепелта, каде што некогаш беше работната маса, стоеше неговиот чемпресов крст. Апсолутно недопрен. Ни трага од оган, ни зрно саѓи. 

Беше топло на допир и испушташе суптилен, чист мирис на смола од чемпрес, како штотуку да беше завршено сечењето. 

Симон падна на колена. Не заплака. Погледна во овој крст, кој огнот не се осмелуваше да го допре, и одеднаш сфати. 

Сфати дека неговата омраза е самиот оган што гори сè живо во него. Тој разбра дека Господ му го оставил овој единствен потсетник не за тоа што е изградено, туку за тоа врз што сè треба да се гради. На Крстот. А Крстот е секогаш прошка. 

Следниот ден имаше судење. Игнатиј стоеше со наведната глава, чекајќи ја пресудата. Го повикаа Симон како главна жртва. Целата сала замолкна. Сите чекаа тој да ги каже зборовите што конечно ќе го уништат момчето. 

Симон ја погледна свитканата фигура на Игнатиј, неговите треперечки рамена, солзливото лице на неговата мајка во ходникот. И рече тивко, но цврсто: 

- Ве молам да му покажете попустливост. Немам никакви поплаки за него. Нема материјална штета. Сè што уништи изгоре. Но, не можеше да уништи што не изгоре. 

Во судницата се слушна воздишка. Судијата го погледна Симон со изненадени очи.

Игнатиј доби условна казна. Една недела подоцна, тој самиот заврши во пепелта, каде што Симон почна да ги расчистува урнатините. Тој не побара прошка со зборови. Тој тивко ја зеде секирата во рацете и застана до него.

Заедно ја изградија новата црквичка. И секој удар со секирата, секоја забиена шајка, секој ден напорна работа покрај човекот чиј живот речиси го уништи, за Игнатиј беше најискрено покајание. А за Симон, секој ден беше лекција за простување. 

И кога новата црквичка беше готова, беше крунисана со истиот неизгорен чемпресов крст. И луѓето што дојдоа да се помолат знаеја дека најголемото чудо во оваа приказна не беше тоа што крстот не гореше во огнот, туку фактот дека човечката душа повеќе не гореше во огнот на омразата и огорченоста.