Покајание: Големо разбирање...

 

Покајание: Големо разбирање

Што значи покајание? Тоа обично се гледа како тага за гревот, чувство на вина, чувство на вознемиреност и ужас поради раните што сме ги нанеле на другите и на самите себе. Но, таквото гледиште е опасно нецелосно. Неволјата и ужасот навистина често се присутни во искуството на покајанието, но тие не се целото покајание, дури ни најголемиот дел од него. Но, ако поимот покајание го сфатиме буквално, тогаш ќе бидеме поблиску до суштината на работата. Покајанието значи „промена на умот“: не само жалење за минатото, туку фундаментална трансформација на нашата визија, начин на гледање на себе, на другите и на Бога. Големо разбирање, а не, нужно, емотивно расудување. Покајанието не е напад на каење и самосожалување, туку враќање, прецентрирање на нашите животи во Света Троица.

Како „нов ум“, како преобраќање и прецентрирање на животот, покајанието е нешто позитивно, а не негативно. „Покајанието е ќерка на надежта и негирање на безнадежноста“, вели Свети Јован Лествичник. Тоа не е очај, туку жестоко чекање, не чувство дека некој дошол во ќорсокак, туку начинот на кој ќе се излезе од него. Тоа не е самоомраза, туку потврда на моето вистинско јас, она што е создадено според Божјиот лик. Покајанието значи гледање, не надолу кон моите недостатоци, туку нагоре кон Божјата љубов, не наназад во самопрекорување, туку напред со доверба. Покајанието не е да се види зошто не успеав да станам нешто, туку она што сè уште можам да станам со Христовата благодат.

Кога покајанието се толкува во оваа позитивна смисла, тоа веќе не се смета за едноставен чин, туку за континуиран став. Во личното искуство на секој човек има одлучувачки моменти на преобраќање, но во овој живот делото на покајанието секогаш останува недовршено. Преобразувањето или репозиционирањето на центарот на нашиот живот мора постојано да се обновува, сè до моментот на смртта, како што го разбра авва Сисој, „промената на умот“ мора да биде сè порадикална, а „големото разбирање“ сè подлабоко. Според Свети Теофан Исповедник, „покајанието е појдовна точка и камен-темелник на нашиот нов живот во Христа и мора да биде присутен не само на почетокот, туку и во текот на нашиот живот, и да се зголемува како што растеме.

Митрополит Калист Вер