ЉУБОВ И ДОВЕРБА...

 ЉУБОВ И ДОВЕРБА

Дали е можно да сакаш некого, но да не му веруваш? Можно е.Вистинската љубов кон човекот воопшто не значи да се поклонуваат сите негови особини и да се поклонуваат сите негови дела. Вистинската љубов може да ги забележи недостатоците на една личност исто толку силно како и злобата. Уште поостро. Но, за разлика од злобата, љубовта ги третира човечките маани на свој начин, со наклонетост. Љубовта ја штити и спасува човечката душа во вечноста, но злобата уништува, убива. Љубовта ја сака самата личност, а не неговите гревови, неговата глупост, слепилото… И ја гледа сета несовршеност на овој свет многу поостро од злобата.

 

Подвигот на духовната прозорливост се состои во гледање на сите човечки гревови, осудување на злото, но неосудување никого… Само просветениот човек одозгора е способен за таква љубов.

 

Да, можно е да се сака, но да не се верува. Но, зарем довербата не е знак на отворена душа и дали отвореноста не е атрибут на љубовта? Не, љубовта е многу повеќе од отвореност. Љубовта во овој свет е можна и без отвореност на душата. Преподобниот Серафим Саровски или старецот Амвросиј Оптински ги сакале луѓето со жестока љубов и им служеле во Светиот Дух, но не се откривале пред секого, туку ја штителе својата душа од очите на народот, проникнувајќи со погледот во душите на луѓето. За време на исповедта, свештеникот воопшто не му ја открива душата на исповедникот. Душата на вистинскиот свештеник се открива - преку љубовта му се открива на светот.

Духовниот старешина не секогаш и не открива на секого сè што научил од Бога, туку на секој човек му пристапува на соодветен начин. А мајката не споделува со своето дете сè што ќе и падне на ум, не поради недостаток на љубов, туку напротив, од љубов крие од него се што не е корисно за неговото незрело тело и неговата незрела душа.

Неискреноста, недоволната отвореност, како и недоверливоста, можат да бидат добри, корисни… Лекарот не дели сè со пациентот, претпоставениот - со подредениот, наставникот - со ученикот.

Човечката душа е како брод. Како што бродот има подводен дел, така и душата има своја невидлива свест. Не „потсвеста“, туку свеста скриена за волја на вистината. Злото мора да се скрие за да не се загади никого, а доброто да се скрие за да не се прска. Тоа мора да биде скриено за доброто на сите. Да се ​​сокрие своето зло со својата душа понекогаш е духовна потреба, а да се сокрие доброто е речиси секогаш знак на мудрост и праведност.

Недостатокот на директност не е секогаш лага, а не секоја недоверба е нарушување на довербата. Целосна доверба може да се има само во Троичниот Бог и во сите Негови закони и зборови. Недовербата во себе е мудрост, а сета вистинска, позитивна недоверба кон другите, родена од љубов, е продолжение на светата самодоверба…

Не верувајте во се… - ова има длабоко и спасоносно значење. Нечие искуство, нечиј ум, срце, нечија мисла, нечие расположение… Сето тоа е толку поколебливо, неизвесно, неодредено; тука нема ништо апсолутно на кое можете да му верувате. И од недовербата кон се што е поколебливо, нестабилно и сомнително, доаѓа совршената и безгранична доверба во Троичниот Бог.

Не треба да му веруваме на ближниот толку (и можеме да му веруваме!) колку што немаме (или) веруваме во себе. Само вистинските и испитани духовни отци и водачи во Христа можеме целосно да веруваме.

Мојот сосед, мојот пријател, е дел од мене (како што е тој дел од целото човештво, чиј дел сум и јас). Како резултат на првородниот грев, страстите својствени за него се својствени за мене. Се разбира, во различни степени и нијанси, но и тој и јас имаме причина да не веруваме во нашата сè уште двојна природа и нетрансформирана волја. Речиси секогаш постапуваме во склад со нашите страсти, а не бестрасно и слободно во Христа.

 

Навистина сум непостојан, непостојан… А мојот сосед е непостојан и непостојан како мене, способен и за добро и за зло. Потребно ми е постојано самоиспитување, па и мојот сосед. Должен сум без умор да гледам за моите постапки во светот: дали се според Бога. Не само злото во мене е предмет на проверка, туку и доброто, бидејќи често злото е очигледно, а доброто може само да изгледа како добро, но во пракса тоа е зло. На крајот на краиштата, и на злото му треба проверка. На помрачените мажи (како што сме ние) дури и доброто им изгледа зло, особено ако е придружено со болка, мака и навреда на нивната самољубие.

Овде не зборуваме за сомнеж во лоша смисла на зборот, туку за добрата креативна недоверба кон себе и сè што не опкружува во светот.

Гревот речиси секогаш ни изгледа сладок. Сепак, на оваа сладост не треба да и веруваме бидејќи тоа е всушност најголемата горчина и страдање. Страдањата искусени во борбата со страстите изгледаат неподносливо и одвратно, но и на овој впечаток не треба да му веруваме, бидејќи по доброто страдање доаѓа мирот, кој е повеќе од секоја радост.

Луѓето зборуваат многу и често, и мислат дека нивните идеи треба да служат за добро, но колку тоа е невистинито, заводливо и бесмислено од нивните усти. Не треба да им веруваме на сите нивни зборови… Луѓето често страдаат поради зборовите што самите ги кажале и се каат за нив.

Да, не е добро се што излегува од човекот (макар и неговите намери се благородни). Голем дел од она што човекот го изговара е непотребно, суетно, грешно, а тоа е така не само за него, туку и за оние кои го прифаќаат некритички. Зајакнувајќи ја нашата љубов кон ближните, никогаш не смееме да заборавиме дека сите луѓе се болни и дека мораме да живееме меѓу нив во постојана трезвеност. Не треба да му веруваме на самата личност како таква, туку на неговата состојба. Степенот на доверба во човекот мора да варира во зависност од неговата состојба на просветлување од Бога. Ако наеднаш пијан пред нас се појави личност на која ја сакаме и отсекогаш и верувавме и почне да ни дава некој апсурден совет… дали нашата љубов кон него ќе исчезне? Ако навистина го сакаме, нашата љубов нема да згасне, ниту ќе ослабне,

Пијанството од вино е поретко од пијанството од која било страст: гнев, злоба, страст, среброљубие, слава… Страстите, како и алкохолот, дејствуваат по разумот и волјата на човекот и ја расипуваат целата негова душа. Оној што е опиен од каква било страст, не може да се контролира, престанува да биде себеси и станува играчка за демоните - тоа важи дури и за оној кој во време ослободено од страста се исполнува со Христовата чистота, сè додека тоа е можно во границите на нашата лична и наследна грешност.

Колку е посовршена духовната состојба на човекот, толку поголема доверба заслужува. На пример: сакам да се причестам со Светите Христови Тајни, но чувствувам дека мојата душа е вознемирена од некоја страст… Во овој случај, должен сум да постапувам на евангелски начин: да го оставам „таму мојот дар пред олтар“ и оди да се помири прво „со својот брат“, односно со неговата душа; со други зборови - да се смири, да влезе во небесниот живот. Ова е пример за праведна и добра самодоверба во името на Христовата љубов кон мене. Мојата себична љубов, напротив, би сакала да не ги забележувам моите маани и би ја сметала мојата душа „достојна“, односно би ѝ недоверувала и би ѝ дозволила да му пристапи на Бога без покајание…

Нема сомнение дека јас сум обврзан да се однесувам непристрасно кон себе и кон другите. Но, зарем тоа не значи дека јас донесувам суд, што е спротивно на зборовите на Спасителот: „Не судете, за да не бидете судени“? Воопшто не. Расудувањето е знак дека човечката душа излегува од периодот на детството. Расудувањето е мудрост за која се вели: „Бидете мудри како змии“. Расудувањето е круна на љубовта, па дури и светите отци на Црквата го сметаат за супериорно од љубовта – што значи, секако, човечка, нерационална, а понекогаш и фатална љубов. Расудувањето е небесна мудрост во животот, духовна интелигенција во љубовта.

„Не фрлајте ги своите бисери пред свињи“ - ова не е отсуство на љубов (зборот Божји учи само љубов!), туку мудроста на љубовта, познавање на повисоките закони на небото, излевање над целиот грешен свет, но без мешање со ништо грешно.

„Да дојде Царството Твое, нека биде волјата Твоја“... Постојано сакам да ја реализирам оваа љубов во себе и во сè; да се отстрани „моето царство“ и да се открие Божјето Царство; да не верувам, да не прифаќам ништо „свое“, ништо „човечко“, ништо грешно и полугрешно... Да го отворам мојот слух и моето срце само за Божјото, чистото, светлото... „Да дојде Царството Твое“ - во време на молитва, овие зборови не ми летаат ладно од устата, туку се откинуваат од целото мое битие и ме прават да капе умор како да сум во пустина.

Сладок е судот Божји, извршен во моето срце, над моето срце… Слатко ми е Христовото доаѓање. Го среќавам Господ насекаде. Господ не ми се јавува насекаде, туку Го среќавам во секој збор, во секој здив, во разговори, во човечки намери и постапки.

Јас само Него го сакам. Сакам сè само во Него, а без Него не сакам ништо, бидејќи сè ми е бескрајно тешко и болно без Него. Тој е светлина за моето срце. Не би направил добро кога би знаел дека ова добро не Му угодува. Знам дека Тој е секогаш - и дење и ноќе - блиску до мене, но не секогаш го слушам Неговиот жежок здив, бидејќи јас самиот не сум секогаш насочен кон Него и Го посакувам повеќе од сè друго. Во ова мое искуство чувствувам таква немоќ, слабост и сиромаштија што ништо земно не може да ме утеши, ништо не може да ми помогне. Само Оној Кој рече: „Мојот мир ви го давам“..

Свети Јован Шангајски